Prolaktin testi, kişinin hipofiz bezinde üretilen prolaktin seviyelerini ölçen bir hormon testidir. Prolaktin, hipofiz bezinde üretilen bir hormondur ve bir dizi fonksiyona sahiptir, en önemlisi süt üretimi sırasında meme bezlerini uyarır. Prolaktin seviyeleri normalde gebelik ve emzirme sırasında yükselebilir, ancak ayrıca hipofiz bezi tümörleri, hipotalamus bozuklukları, bazı ilaçlar ve diğer durumlar gibi faktörler nedeniyle de artabilir. Prolaktin testi, bir doktorun hormonal dengesizlikleri değerlendirmesi açısından önemli bir hormon testidir. Özellikle kadınlarda adet döngüsü bozuklukları, süt salgılanması (laktasyon) olmayan kadınlarda süt üretimi sorunları veya erkeklerde cinsel fonksiyon bozuklukları gibi semptomlar varsa bu test istenebilir.
Prolaktin testi genellikle bir kan örneği alınarak yapılır. Hastanın test öncesi belirli talimatları takip etmesi gerekebilir, örneğin, belirli ilaçların kullanımının kesilmesi veya belirli bir saatte aç karnına alınması gibi. Prolaktin test sonuçları, prolaktin seviyelerinin normal aralıkta olup olmadığını belirlemek için yorumlanır. Eğer prolaktin seviyeleri normal aralıkta değilse, doktorunuz genellikle ek başka incelemeler önerebilir.
Prolaktin, hipofiz bezininin ön lobunda üretilen ve salgılanan bir hormondur. Prolaktin, başlıca meme bezlerinde süt üretimini ve salınımını (laktasyonu) uyarır. Bu nedenle, emzirme döneminde prolaktin seviyeleri genellikle yüksektir ve süt üretimini destekler. Prolaktin ayrıca doğurganlık döngüsünde de rol oynar. Gebelik sırasında prolaktin seviyeleri yükselir ve gebelik sırasında meme bezlerinin gelişimini destekler. Doğum sonrasında emzirme sırasında da prolaktin seviyeleri yüksek kalır ve süt üretimini sürdürür. Emzirme sonlandığında veya gebelik olmadığında, prolaktin seviyeleri genellikle düşer.
Bununla birlikte, prolaktin yalnızca laktasyonla ilgili bir hormon değildir. Ayrıca üreme, metabolizma ve bağışıklık sistemi üzerinde de etkileri vardır. Prolaktin seviyeleri kadınlarda ve erkeklerde farklı durumlarda değişebilir ve çeşitli fizyolojik ve patolojik durumlarla ilişkilendirilebilir. Özetle, prolaktin, meme bezlerinde süt üretimini uyarmanın yanı sıra çeşitli fizyolojik süreçlerde de rol oynayan önemli bir hormondur.
Prolaktin testi, hipofiz bezi veya hipotalamus bozuklukları gibi nedenlerle prolaktin seviyelerinin artması durumunda yapılır. Bu durum, adet döngüsü bozuklukları, kısırlık, meme sütü gelmemesi (laktasyon), erkeklerde sertleşme sorunları gibi bir dizi belirtilerle ilişkilendirilebilir.
Ayrıca prolaktinoma, hipofiz bezinde prolaktin üreten bir tümör olduğunda, prolaktin testi bu tür tümörlerin teşhisinde kullanılabilir.
Bazı ilaçlar, özellikle antipsikotikler ve antidepresanlar gibi, prolaktin seviyelerini artırabilir. Bu tür ilaçlar kullanılıyorsa veya kullanımı bırakıldıysa, prolaktin seviyelerinin takibi için test yapılabilir. Gebelik sırasında ve emzirme döneminde prolaktin seviyeleri normalden yüksek olabilir. Bu durum, süt üretimini (laktasyon) desteklemek için normal bir fizyolojik cevaptır. Hipofiz bezindeki diğer bozuklukların teşhisinde, prolaktin seviyelerinin de değerlendirilmesi gerekebilir.
Prolaktin testi sonucu her zaman klinik değerlendirme ve diğer incelemelerle birlikte değerlendirilmelidir. Tedavi, test sonuçlarına, semptomlara ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenir.
Prolaktin değeri laboratuvar ve test yöntemine göre değişebilir, ancak genel olarak kabul edilen normal prolaktin seviyeleri kadınlarda 2-29 ng/mL (nanogram/mililitre) arasında ve erkeklerde 2-18 ng/mL arasında olmalıdır. Prolaktin referans aralıkları laboratuvardan laboratuvara ve test yöntemine göre değişebilir, bu nedenle laboratuvar raporlarına bakmak önemlidir. Hamilelik sırasında prolaktin seviyeleri genellikle normalin üzerine çıkar ve bu durum normal kabul edilir. Emzirme döneminde de prolaktin seviyeleri yüksek olabilir.
Bir kişinin prolaktin seviyesi referans aralığının dışındaysa, doktor ilave testler ve muayenelerle nedenini belirlemeye çalışacaktır. Bu durum, hipofiz bezi tümörleri gibi birçok farklı sağlık durumu ile ilişkili olabilir. Bu nedenle, prolaktin seviyelerinin yüksek veya düşük olması bir doktor tarafından değerlendirilmelidir.
Prolaktin yüksekliği belirtileri, adet döngüsü bozuklukları, laktasyon, kısırlık, cinsel fonksiyon bozuklukları, baş ağrısı, görme sorunları ve kemik yoğunluğunda azalmadır. Ancak, prolaktin yüksekliği belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve hiperprolaktineminin şiddetine, süresine ve altta yatan nedenine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Bu belirtilerden bir veya birkaçının varlığı, hiperprolaktinemi olasılığını düşündürebilir. Ancak, bu belirtiler birçok başka sağlık durumu ile de ilişkilendirilebilir, bu nedenle gerekli testleri yaptırmak önemlidir.
Prolaktin yüksekliğinde görülen bazı yaygın belirtiler şunlardır:
Kadınlarda düzensiz veya hiç adet görmeme (amenore) gibi adet döngüsü bozuklukları sık görülen belirtilerdir. Ayrıca düzensiz veya aşırı kanama da olabilir.
Kadınlarda gebelik veya emzirme dönemi olmaksızın meme başlarından süt gelmesi (galaktore) hiperprolaktineminin bir işareti olabilir.
Hem kadınlarda hem de erkeklerde prolaktin seviyelerindeki yükseklik, kısırlık sorunlarına neden olabilir.
Erkeklerde sertleşme sorunları (erektil disfonksiyon) ve libido kaybı gibi cinsel fonksiyon bozuklukları görülebilir.
Özellikle hipofiz bezindeki bir tümörün neden olduğu hiperprolaktinemi durumunda baş ağrısı yaygın bir semptom olabilir.
Hipofiz bezindeki bir tümör, optik sinirleri etkileyebilir ve görme alanında kısıtlamalara veya görme bozukluklarına neden olabilir.
Uzun süreli hiperprolaktinemi, kemik yoğunluğunda azalmaya ve osteoporoz riskinin artmasına neden olabilir.
Bazı kişilerde hiperprolaktinemi ayrıca baş ağrısı, sırt ağrısı, meme hassasiyeti ve vücut tüylerinde artış gibi belirtilerle ilişkilendirilebilir.
Erkeklerde prolaktin yüksekliği nedeni genellikle hipofiz bezi tümörüdür. Ancak, bunun yanı sıra ilaçlar, hipotalamus bozuklukları ve diğer endokrin bozukluklar da prolaktin yüksekliğine neden olabilir. Erkeklerde prolaktin yüksekliği genellikle kadınlara kıyasla daha az yaygın olsa da, bazı belirtilere neden olabilir. Erkeklerde prolaktin yüksekliği genellikle şu belirtilerle ilişkilendirilebilir:
Prolaktin yüksekliği, libido düşüklüğüne (cinsel istekte azalma) yol açabilir.
Yüksek prolaktin seviyeleri, ereksiyonun sürdürülmesinde veya sağlanmasında zorluk yaşanmasına neden olabilir.
Yüksek prolaktin seviyeleri, sperm üretiminde azalmaya veya kalitesinde düşüşe neden olabilir. Bu durum kısırlık riskini artırabilir.
Bazı durumlarda, yüksek prolaktin seviyeleri erkeklerde göğüslerin büyümesine neden olabilir.
Hipofiz bezi tümörlerine bağlı yüksek prolaktin seviyeleri baş ağrısına yol açabilir.
Hipofiz bezi tümörlerinin oluşturduğu basınç, optik sinirlere baskı yaparak görme sorunlarına neden olabilir.
Uzun süreli yüksek prolaktin seviyeleri, kemik yoğunluğunda azalmaya ve osteoporoz riskinin artmasına neden olabilir.
Prolaktin testi laboratuvarlarımızın tüm şubelerinde yapılmaktadır. Prolaktin testi hakkında ayrıntılı bilgi ve randevu için çağrı merkezimizden hasta danışmanlarımızla iletişime geçebilirsiniz.
Copyright © 2024 Mavi Laboratuarlar Grubu
Bu internet sitesi Mavi Laboratuarlar Grubu tarafından hazırlanmaktadır. Bu internet sitesinde yer alan içerik sadece bilgilendirme amaçlı olup, herhangi bir şekilde tıbbi öneri verme veya herhangi bir hekim-hasta sağlama amacı ile oluşturulmamıştır. Sitedeki bilgilerin, hekim muayene ve konsültasyonu sonucu sağlanan bilgilerle kıyaslanamayacağı kullanıcılar tarafından göz önünde bulundurulmalıdır.